GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ GEZİLECEK YERLER
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Gezilecek Yerler
Eski tatil anlayışına kıyasla günümüzdeki tatil ve seyahat anlayışının zamanla değişmeye başladığını, bir otele gidip günlerce kapalı kalmak yerine, daha kültür turizminin ağırlıkla tercih edilmeye başlandığı bir anlayışa geçildiğini açıkça görebiliyoruz. Dolayısıyla gezi planı yapan kişilerce, daha tarih kokan seyahatlerin, daha bilgi edinilebilecek yerlerin ve daha doğaya yakın olma isteğinin ağır bastığını fark ediyoruz. Bu sebeple sizlere Güneydoğu’da gezilecek yerler hakkında kısa bilgiler edinebileceğiniz bir liste hazırlarken, içerisinde tarih ve kültürün bütünleşebildiği, aynı zamanda da doğadan ayrı düşmeden yapılabilecek uzun soluklu seyahat programı yapacağız. Şimdi Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin, günümüze dek en çok değer gören ve en popüler yerlerine gelin birlikte bakalım.
Güneydoğu Anadolu’da Mutlaka Görülmesi Gereken Doğal Yerler
Yazımızın başında Güneydoğu’ya dair öncelikle doğal alanlarla başlıyoruz ki; ilk baştan biraz içimiz ferahlasın değil mi? Güneydoğu denilince akla ilk gelen ya aşırı sıcak ya da aşırı soğuk bir hava oluyor. Malum, Doğu’nun soğuğunu bilmeyen yok. Ancak bu hava şartlarındaki büyük farkın, doğal güzelliklerin oluşumunda ne denli etkili olduğu da bilinen bir gerçek. Özellikle Güneydoğu Bölgesi’nin Mezopotamya Bölgesi denen bölge olması sebebiyle, insanlık tarihine dair de birçok medeniyete ev sahipliği yapan toprakların kötü bir doğasının olmasını bekleyemeyiz. Şimdi sırasıyla bölgede yer alan doğal güzellikler nelermiş bakıyoruz.
Bu bölgeye dair ilk durağımız Mardin olsun. Hala birçok kültürel değerin birlikte yer aldığı bu topraklarda, doğanın eşsiz güzelliklerinden biri olan Mardin Travertenleri ile gezimize başlayalım. Traverten deyince aklınıza ilk gelen Pamukkale olabilir ancak yapısal olarak traverten olsa da bilinen ismiyle Başdeğirmen Şelalesi’nden söz ediyoruz. Bu bölgenin dağlar içinde gizlenen, doğanın kendisini sakladığı bir yer gibi durması, özellikle doğaseverlerin ilgisini fazlasıyla cezbediyor.
Yine Mardin sınırlarında bulunan bir başka nokta ise Beyaz Su olarak bilinen, Midyat ilçesine yaklaşık 15 kilometrelik bir mesafede yer alan bölge, Mardin halkı tarafından kıymeti bilinen bir yerdir. Yaz aylarındaki aşırı sıcak günlerde, bir su kenarına gidip bir şeyler içerek serinlemeyi kim istemez ki?
İkinci sırada ise Diyarbakır’a doğru uzanalım. Diyarbakır da en az Mardin kadar köklü bir tarihe sahip kentlerden biri olmasına rağmen biz sizi şimdilik Lice ilçesine çok yakın bir mevkide bulunan Bırkleyn Mağaraları’na götüreceğiz. Her ne kadar yalnızca doğa harikalarından bahsedelim desek de, söz konusu Mezopotamya olunca her yerden tarih fışkırdığı için, Bırkleyn Mağaraları’nda da eski medeniyetlere ait kitabeler yer alıyor ve tarihte dünyanın bittiği nokta olarak tanımlanan bir yer olarak karşımıza çıkıyor. Arkeolojik hesaplamalara göre ise mağaraların 10 bin yıl gibi çok ama çok eski bir tarihe dayandığı bilinmekte.
Şimdi yönümüzü Siirt’e doğru çeviriyoruz. Oldukça küçük bir yer olması sizi yanıltmasın. Botan Çayı’nın bulunduğu o yemyeşil manzaraya, iki mağarayı seneler içerisinde birleştiren bir kol olan Deliklitaş’ın üzerinden, neredeyse 350 metrelik bir yükseklikten seyretmeden neden geçesiniz ki?
Güneydoğu’da gezilecek yerler yazımızın doğal güzelliklerinden bir başka noktaya; Adıyaman’a geçiyoruz. Aslında bir kısmının Bingöl sınırlarına da dâhil olduğu Çat Barajı her ne kadar insan yapımı olsa da, üzerinde yüzen farklı boyutlardaki adalar görülmeye değer. Bölgenin bilinen adı Çelikhan Yüzen Adalar olarak geçiyor ve bu mevkideki suyun mavisine, adaların yeşiline kuşlar da kapılarak daha güzel bir manzaranın çıkmasına sebep oluyorlar.
Sıradaki doğa harikamız, Şanlı Urfa’nın anlı şanlı Takaron Vadisi. Adı her ne kadar az duyulmuş olsa da aslında doğaseverlerin oldukça iyi bildiği bir vadiden bahsediyoruz. Bu bölgede kral mezarlarının ve tarihi yapıların yer alması bölgeyi kültürel olarak zenginleştirirken; aynı zamandadökülen şelalelerin görüntüleriyle de mest olacaksınız.
Güneydoğu Anadolu’daki Antik Kentler ve Tarihi Yapılar
Sıra geldi Güneydoğu Anadolu’nun; ki bu toprakların Mezopotamya bağlantısından bahsetmiştik, tarihi sayfalarından günümüze kadar gelmeyi başaran ve dünyanın her yerinden turist çeken yapılarına. Neredeyse her sene yeni bir antik keşfin yapıldığı bölgeden bahsediyoruz ki burası; en son keşfedilen Göbekli Tepe ile birlikte insanlık tarihini dahi yerinden oynatmıştır. Şimdi gelelim bölgedeki yapılara.
Bilindiği üzere bu listenin en başında yer verilecek yapı, Şanlı Urfa’da keşfedilen
Göbekli Tepe. Buranın önemi, günümüzde keşfedebildiğimiz bilgiler ışığında, insanlık tarihinin ilk dini nitelikli yerleşkesi olması. Dolayısıyla içerisinde birçok tapınak ve üzerinde semboller bulunan yüksek taşlarla çevrili alanın devasa bir alan olduğunu da söylemeliyiz. 2011 senesinde UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilen bu yerleşkede bulunan bira fıçıları ve buğday tohumlarından da yola çıkarak, buradaki insanlık ile ilgili başka fikirler edinmemiz de sağlandı. Ve tarımın değil, dini inancın insanlığı yerleşik hayata geçirdiği düşüncesi de böylece kanıtlanmış oldu.
Sırada yine Güneydoğu’nun atası olan şehirlerden Mardin var. Mardin’in Midyat ilçesindeki 1600 sene öncesinden günümüze dek gelmeyi başaran Mor Gabriel Manastırı, günümüzde de hala aktif şekilde kullanılmaya devam eden kültür abidelerinden.
Bir sonraki gezi noktamız Kâhta’da oluyor. Çünkü eski çağlarda adının Kommagene olarak bilindiği Nemrut Dağı, devasa heykelleriyle dünyadan gelen turistlerin de gözde yerlerinden. Ayrıca bu bölgede mutlaka geceyi geçirecek şekilde plan yapmalısınız çünkü Nemrut Dağı’nın büyüsüne ancak gün doğumunda şahit olabilirsiniz.
Tarihi yapılar söz konusu olduğunda Mardin sınırlarından pek çıkamıyoruz. Günümüzde de manastır, medrese gibi birçok farklı tarihi yapının bir arada yer aldığı bu bölgede, özellikle telkari işçiliği ve yöresel eşyaları da görmeden geçmemelisiniz. Mardin’in dar sokakları ve eski taş evlerini görmeden, en eski ahşap tavan olan Savur’da mola vermeden Mardin gezinizi bitirmemelisiniz.
